راهنمای طراحی ویلا در مناطق سرد

در مناطق کوهستانی ایران، مثل دماوند، آبسرد، طالقان و مشا، ساخت ویلا به دلیل سرمای شدید، بارش سنگین برف و بادهای تند، با چالش‌های متعددی روبرو است. از سوی دیگر در این مناطق زمستان‌ها طولانی و تابستان‌ها کوتاه هستند؛ بنابراین اگر طراحی متناسب با اقلیم منطقه انجام نشود، ویلا خیلی زود با مشکلاتی مثل اتلاف انرژی، ترک‌خوردگی نما و یخ‌زدگی تأسیسات روبه‌رو خواهد شد.

در این مطلب قصد داریم مفصل راجع به اصول ساخت ویلا در مناطق سرد صحبت کنیم. پس اگر قصد ساخت ویلا در مشا دارید، یا در مرحله طراحی سازه ویلا در دماوند هستید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

شناخت اقلیم سرد کوهستانی

اولین مرحله ساخت ویلا در مناطق سرد، شناخت دقیق اقلیم است. در این مناطق معمولاً دمای هوا در زمستان صفر است، اختلاف دمای شب و روز زیاد است و برف هم زیاد می‌بارد.

طبق ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان در این مناطق باید بار برف حتماً در طراحی سازه لحاظ شود. جهت وزش بادهای غالب منطقه، عامل دیگری است که حتماً باید در نظر گرفت.

جهت‌گیری، فرم و پلان مناسب

در طراحی ویلا سردسیر بهتر است فرم ساختمان ساده و جمع‌وجور باشد تا بخش‌های کمتری از دیوار و سقف در معرض هوای سرد بیرون قرار بگیرد. در واقع هرچه سطح بیرونی ساختمان کمتر باشد، گرمای داخل دیرتر از بین می‌رود و مصرف انرژی هم کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال، یک ویلا با پلان مربع، گرما را بهتر حفظ می‌کند تا ویلایی که کشیده و پر از تورفتگی است.

بهتر است ساختمان در محور شرق–غرب قرار گیرد تا بیشترین نور خورشید از سمت جنوب وارد فضا شود. فضاهایی مانند اتاق نشیمن، آشپزخانه و اتاق خواب باید رو به جنوب طراحی شوند و بخش‌هایی مثل انباری یا پارکینگ بهتر است در سمت شمال قرار بگیرند.

در ورودی‌ها هم می‌توان از فضای بافر (مانند ایرلاک یا سان‌روم) استفاده کرد تا هنگام باز و بسته شدن درب، هوای سرد وارد فضای اصلی نشود.

انتخاب مصالح و سیستم پوسته

برای ساخت ویلا در اقلیم‌های سرد باید مصالحی را انتخاب کنید که ظرفیت حرارتی بالا و نفوذپذیری پایینی داشته باشند.
با این حساب دیوارهای سنگی یا بتنی گزینه‌های خوبی هستند، البته اگر عایق حرارتی مناسبی مانند پلی‌استایرن، پشم سنگ یا فوم تزریقی داشته باشند. بر اساس مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، تمامی جداره‌های خارجی باید دارای مقاومت حرارتی کافی باشند تا از اتلاف گرما جلوگیری شود.

برای قسمت‌های شیشه‌ای مثل پنجره‌ها بهتر است از شیشه‌های دوجداره Low-E استفاده کنید. این شیشه‌ها تبادل گرما را کاهش می‌دهند و از این رو در زمستان از خروج گرما جلوگیری می‌کنند.

علاوه بر این تمام درزها و اتصالات باید با نوار EPDM یا سیلیکون مقاوم در برابر UV آب‌بندی شوند تا رطوبت و هوا به داخل نفوذ نکند.

طراحی سقف، بار برف و زهکشی

در مناطق سرد، سقف یکی از مهم‌ترین بخش‌های ویلا است. دلیل این است که شیب مناسب از افزایش بار اضافه بر سقف جلوگیری می‌کند.

مثلاً برای ساخت ویلا دماوند، شیب سقف حداقل باید ۳۰ تا ۴۵ درجه باشد. از سوی دیگر ناودان‌ها باید فلزی و مقاوم در برابر یخ‌زدگی باشند.

سیستم‌های گرمایش و انرژی جایگزین

برای گرمایش ویلا در اقلیم سرد، بهتر است از سیستم‌هایی همچون گرمایش از کف به همراه بویلر مرکزی یا پمپ حرارتی استفاده کنید تا گرما یکنواخت‌تر پخش شود.

همچنین اگر سیستم عایق‌بندی را هم به درستی انتخاب کرده باشید، مصرف انرژی حدود ۲۰٪ کمتر می‌شود. یکی دیگر از کارهایی
که باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود، استفاده از پنل‌های فتوولتائیک یا آبگرمکن‌های خورشیدی است.

طراحی داخلی سازگار با اقلیم سرد

داخل ویلا باید به گونه‌ای طراحی شود که هم راحت باشد و هم آسایش گرمایی مناسبی داشته باشد. برای رسیدن به این اهداف می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

• از چوب طبیعی در کف سازی استفاده کنید تا گرمای محیط حفظ شود.
• سعی کنید از پرده‌های ضخیم و فرش‌هایی که پشمی هستند و ضخامت نسبتاً زیادی دارند، استفاده کنید.
• اگر می‌خواهید از شومینه برای گرمایش استفاده کنید، بهتر است آن را در جایی نزدیک به مرکز فضای داخلی در نظر بگیرید تا گرما به‌طور یکنواخت پخش شود.

محوطه‌سازی در ویلاهای مناطق سردسیر

برای محوطه‌سازی ویلاهای اقلیم سرد باید از گیاهان و درختانی استفاده کنید که در مقابل سرما مقاومت خوبی دارند؛ مثل کاج، سرو، رز کوهی و شمشاد ایرانی. برای کف‌سازی هم بهتر است از سنگ‌های تیشه‌ای استفاده کنید تا در زمان یخبندان از سُر خوردن افراد جلوگیری شود.

تجربه آسپیان طرح در پروژه‌های سردسیر

آسپیان طرح در سال‌های اخیر چند پروژه موفق در مناطق سردسیر مانند دماوند و آبسرد اجرا کرده است. در این پروژه‌ها ما با چالش‌هایی متعددی روبرو بودیم که توانستیم با استفاده از فریم‌های ترمال بریک، شیشه‌های دوجداره Low-E و درزگیری دقیق، این موارد را به خوبی رفع کنیم و حتی مصرف انرژی را هم نسبت به ویلاهای عادی تا ۲۵٪ کاهش دهیم.

تجربه ما از طراحی و ساخت ویلا در مناطق سردسیر نشان می‌دهد که ساخت و ساز اقلیم‌ محور نه تنها هزینه‌ها را در درازمدت کاهش می‌دهد که کیفیت زندگی ساکنان را هم افزایش خواهد داد.

جمع‌بندی و مشاوره تخصصی

برای ساخت ویلا در مناطق سرد علاوه بر اینکه باید از متریال مناسبی استفاده کنید، لازم است که تمام جزئیات پروژه را از ۰ تا ۱۰۰، متناسب با اصول ویلاسازی در اقلیم سرد پیش ببرید.

اگر قصد ساخت ویلا در مناطق سردسیر مثل دماوند، آبسرد یا مشا دارید، می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از خدمات مشاوره ساخت ویلا آسپیان طرح استفاده کنید. ما بر اساس تجربیات واقعی، طرحی را به شما پیشنهاد خواهیم کرد که هم از نظر فنی استاندارد باشد و هم از نظر اقتصادی بهینه.

سؤالات متداول

۱. بهترین مصالح برای ساخت ویلا در مناطق سرد چیست؟

مصالحی مانند سنگ طبیعی، بتن مسلح با عایق حرارتی و شیشه‌های دوجداره Low-E بهترین عملکرد را دارند. همچنین استفاده از فریم‌های ترمال بریک در پنجره‌ها ضروری است.

۲. چگونه مصرف انرژی را کاهش دهیم؟

عایق‌کاری کامل سقف، دیوار و کف، استفاده از سیستم گرمایش از کف و بهره‌گیری از انرژی خورشیدی، بهترین راهکارها برای کاهش مصرف انرژی در مناطق سردسیر هستند.

۳. آیا سقف شیب‌دار در مناطق سرد الزامی است؟

بله سقف باید ۳۰ تا ۴۵ درجه شیب داشته باشد تا از تجمع برف و یخ روی بام جلوگیری شود.